Een uiterst streng en individueel dieet heeft voor veel kinderen met ADHD een gunstig effect. Bij twee derde van hen verbetert het gedrag sterk als ze bepaalde voedingsmiddelen laten staan, blijkt uit een Nederlandse studie. Onderzoekers Lidy Pelsser (Onderzoekscentrum voor hyperactiviteit en ADHD in Eindhoven) en Jan Buitelaar (Radboud Universiteit Nijmegen) schrijven deze week in The Lancet dat het zinvol is om een dergelijk dieet toe te passen bij kinderen met ADHD.

Het dieet is een zogeheten restrictie-eliminatiedieet. Dat is een op individuele leest geschoeid hypoallergeen dieet, dat nauwelijks allergische reacties oplevert. Alle voedingsmiddelen waarop het kind zou kunnen reageren, worden gedurende vijf weken weggelaten. Zo kan bij een kind met ADHD worden vastgesteld of voeding z'n gedrag beïnvloedt. Als dat zo is, worden afzonderlijke voedingsmiddelen stuk voor stuk weer aan het dieet toegevoegd. Dan blijkt op welk specifiek voedingsmiddel een individueel kind reageert: dat kan dan van het menu worden geschrapt.

Few food

Pelsser en Buitelaar deden een studie bij honderd Nederlandse en Belgische kinderen van vier tot acht jaar, die allemaal een diagnose ADHD hadden gekregen. Vijftig kinderen mochten vijf weken lang gewoon eten wat ze lustten, de andere vijftig kregen een aangepast dieet met zo weinig mogelijk allergie-opwekkende bestanddelen. Het dieet bestond uit een variant van het zogeheten few food-dieet, waaruit zo veel voedingsproducten zijn weggelaten dat er maar een paar overblijven. In dit onderzoek mochten de kinderen onbeperkt rijst, wit vlees, peer en groenten eten en water drinken, plus beperkte hoeveelheden aardappelen, fruit en tarwe. Alle andere voedingswaren, zoals sinaasappels, eieren en zuivel waren strikt verboden. Kinderen die medicatie slikten tegen ADHD (zoals rilatine) of die gedragstherapie volgden, mochten niet meedoen aan de studie.

Het gedrag van de kinderen werd door een kinderarts geëvalueerd bij aanvang van het onderzoek en aan het eind van de dieetperiode van vijf weken. De hele duur van het experiment vulden ouders en leerkrachten van de kinderen vragenlijsten in waarin werd gepeild naar het gedrag van de kinderen, zoals hyperactiviteit, impulsiviteit en concentratieproblemen. Uit de antwoorden bleek dat bijna twee derde van de kinderen met een gedragsverbetering reageerde op het dieet. Bij deze kinderen werd vervolgens uitgezocht welk voedingsbestanddeel de boosdoener was door geleidelijk weer voedingsmiddelen aan het basisdieet toe te voegen, en vervolgens te kijken op welke het kind met een gedragsverslechtering reageert. Die voedingsmiddelen moeten voortaan vermeden worden, maar verder mag het kind weer alles eten.

Al lang wordt vermoed dat voeding invloed heeft op het gedrag van jonge kinderen. Suiker, kleurstoffen en voedseladditieven worden vaak in verband gebracht met de verergering van gedragsproblemen. Jan Buitelaar vindt het zinvol om het eliminatiedieet standaard toe te passen bij kinderen met ADHD, zodat uitgezocht kan worden of de aandoening wordt uitgelokt door voeding.

Ouders die dit overwegen, moeten wel een deskundige in de arm nemen, waarschuwt de Amerikaanse kinderpsychiater Jaswinder Kaur Ghuman in The Lancet, ‘want het dieet moet zorgvuldig worden uitgestippeld en opgevolgd'. Ook Buitelaar raadt ouders af om zelf te gaan experimenteren. Het is immers niet de bedoeling dat kinderen zo'n dieet levenslang volgen: daaruit zou alleen ondervoeding volgen.